Κείμενα/εισηγήσεις από την συζήτηση που ξεκίνησε με το κείμενο «Το Remap KM και ο εκτοπισμός των κατοίκων» στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων futura:

>Εισαγωγικό σημείωμα της Ελένης Τζιρτζιλάκη

>"Μετασχηματισμός αστικού τοπίου. Μετασχηματισμοί αστικών περιοχών σε μητροπολιτικά κέντρα. Η περίπτωση του Μεταξουργείου", Βασιλική Μπακάλη

>"Κεραμεικός: Συνοικία-πέρασμα, ένα προσωρινό καταφύγιο για τους νέους μετανάστες", Κατερίνα Νασιώκα

>"Ζώντας στην κοιλιά του κήτους: Η τέχνη στην εποχή της σύγχυσης (Ορισμένες σκέψεις με αφορμή το «Re-Map KM»)", Μιχάλης Παπαρούνης

>Kείμενο της Όλγα Μπαλαούρα

>"Re: KERAMEIKOΣ _ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΕ ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ", Χλόη Βαίτσου

7° Bienal Internacional de Arquitetura de São Paulo

Το Δίκτυο Νομαδική Αρχιτεκτονική συμετέχει στην 7° Bienal Internacional de Arquitetura de São Paulo (11/11/2007-16/12/2007) με το project Χωρικές καταστάσεις –δράσεις στο Γκαζοχώρι . Θέμα :Ο μετασχηματισμός του εδάφους .

Το Remap KM και ο Εκτοπισμός των κατοίκων στην περιοχή Κεραμεικός Μεταξουργείο.

Διαβάζω στο μαύρο με λευκά γράμματα φυλλάδιο με τον τίτλο ReMap: «Το ReMap αποτελεί ένα πολύπλευρο καλλιτεχνικό πρόγραμμα που λειτουργεί παράλληλα με την 1^η Μπιενάλε της Αθήνας στην περιοχή Κεραμεικού Μεταξουργείου της Αθήνας. Αποσκοπεί στο να δώσει μία ακόμα πτυχή στο θεματολόγιο και μεθοδολογικό πλαίσιο της 1^ης Μπιενάλε της Αθήνας με τίτλο Destroy Athens μέσα από την εξερεύνηση της ταυτότητας της συγκεκριμένης περιοχής και την αναθεώρηση του τρόπου χρήσης ιδιωτικών και δημόσιων χώρων».

Αρχικά φαντάζει ως μια εξαιρετικά καλή ιδέα το ότι ένα πρόγραμμα καλλιτεχνικό εξερευνά την ταυτότητα όπως μας λέει την περιοχής Κεραμεικού Μεταξουργείου «αναθεωρώντας μάλιστα τον τρόπο χρήσης των ιδιωτικών και δημόσιων χώρων της περιοχής».

Γνωρίζοντας το Μεταξουργείο και τους κατοίκους από εξερευνήσεις που εδώ και χρόνια γίνονταν από την ομάδα Αστικό Κενό και αργότερα από το Δίκτυο Νομαδική Αρχιτεκτονική τις συνθήκες κατοίκησης, καθώς παιδιά από την περιοχή ερχόντουσαν στο 87o δημοτικό σχολείο και πήραν μέρος στη δράση το 2006 με θέμα «ένα κενό οικόπεδο αφορμή διαλόγου κατασκευής ενεργοποίησης» . Μέσα από το ΔΝΑ είχαμε αντιμετωπίσει εδώ και τρία χρόνια το ζήτημα του εκτοπισμού των κατοίκων από επενδυτές στην περιοχή. Οι κάτοικοι των κτιρίων αναγκάζονται να φύγουν όπως-όπως για να πάνε να ζήσουν σε άλλες περιοχές στην περιφέρεια της Αθήνας η ακόμη κάποιοι μουσουλμάνοι να επιστρέψουν στην Κομοτηνή η αν πρόκειται για άστεγους μετανάστες να βγουν στον δρόμο. Επίσης ξέραμε ότι σε πολλά εγκαταλειμμένα σπίτια είχαν βρει προσωρινό καταφύγιο μετανάστες, και όχι μόνο, και υπήρχε και μια γνωστή κατάληψη .

Φάνταζε ιδιαίτερα ενδιαφέρον ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα της περιοχής το οποίο θα μπορούσε να εργαστεί μ αυτές τις ομάδες κατοίκων και να επανασχεδιάσει μαζί με τους κατοίκους χώρους και καταστάσεις όπως έγινε σε άλλες πόλεις της Ευρώπης .

Συνεχίζοντας την ανάγνωση το πρόγραμμα γράφει «είναι ένα πείραμα σε ψυχογεωγραφικούς χαρτες που δημιουργούνται μέσω μεταβατικών χώρων ……ο στόχος είναι να δημιουργηθούν διαφορετικές πιθανότητες σύνδεσης του απτού κόσμου των κτιρίων, δρόμων και αστικών χώρων με εφαρμογές σύγχρονης τέχνης κοινωνικά δίκτυα μέσα επικοινωνίας.»

Τριγυρνώντας στους χώρους, που είναι εντυπωσιακοί καθώς είναι ποτισμένοι από πρόσφατα ίχνη κατοίκησης , που όμως τα έργα των καλλιτεχνών καμία σχέση δεν έδειχναν να έχουν με αυτούς , φάνταζαν παράξενοι άδειοι χώροι, ανάμεσα στους οίκους ανοχής, στα καταστήματα των μεταναστών και στις κατοικίες του Μεταξουργείου. Κάθε φορά που βγαίναμε αντιμετωπίζαμε τα βλέμματα κάποιων που μας κοιτούσαν σαν να είχαν πολλά αναπάντητα ερωτήματα για το τι ήταν αυτοί οι χώροι και τι κάναμε εμείς εκεί. Μας δημιουργήθηκαν και εμάς κάποια βασικά ερωτήματα όπως Τι χρήση είχαν πριν οι χώροι αυτοί ; Οι κάτοικοί τους τι έγιναν; Που πήγαν; Ποιος ο λόγος που όλοι ήταν άδειοι ; Τι θα γίνουν μετά; Ποίοι είναι οι ιδιοκτήτες;

Τη συνέχεια στο θέμα έδωσε η συνάντηση με τον Manray το βράδυ της Τετάρτης στην Μπιενάλε στο Γκάζι . Ο Μανρέυ είχε έλθει από το Βερολίνο και όλο το πρωί περπατούσε στην περιοχή, ρωτούσε επίμονα να μάθει τι συμβαίνει καθώς γνωρίζει πολύ καλά το Κρόιτσμπερκ , είχε καταλάβει ότι κάτι δεν πήγαινε καλά ρωτούσε τι κάνουν οι αρχιτέκτονες σε σχέση με την περιοχή, τι σχέση έχουν οι χώροι με την Μπιενάλε, πως αντιμετωπίζουν το ζήτημα οι καλλιτέχνες. Κάποιος καλλιτέχνης μας είπε, ότι όταν πήγε πρώτη φορά στον χώρο που του έδωσαν μέσα ήταν κάποιοι μετανάστες, όταν ξαναπήγε είχαν φύγει . Κάποιοι άλλοι είπαν, ότι για να φύγουν αυτοί που έμεναν μέσα, τους έκοψαν το ρεύμα.

Για μια απάντηση άμεση σε όλα αυτά σκέφτηκα να τηλεφωνήσω σε εκείνη που όπως έγραφε το φυλλάδιο είχε την καλλιτεχνική διεύθυνση και τον συντονισμό προγράμματος.

Είπε ότι σε δυο ημέρες έφευγε για το Λονδίνο και δεν είχε καιρό για συζήτηση.

Όπως μετά έμαθα πρόκειται για Επενδυτικό σχέδιο στην περιοχή Κεραμεικός Μεταξουργείο, τα κτίρια έχουν αγοραστεί από έναν επενδυτή , και ο εκτοπισμός των κατοίκων ήταν γεγονός για να μπορέσουν τα κτίρια να είναι άδεια στην έναρξη της Μπιενάλε της Αθήνας .

Τι έκαναν οι κάτοικοι; Δεν μπόρεσαν να αντιδράσουν γιατί από ότι μάθαμε τους έκοψαν το ρεύμα και έτσι αναγκάστηκαν να φύγουν και να βρεθούν στο δρόμο, στην περίπτωση αυτή εκτοπίστηκαν βίαια για να εισβάλει η Τέχνη στους χώρους.

Καμία αντίρρηση για κάτι που έτσι και αλλιώς συμβαίνει όταν γίνονται επενδύσεις και αναπλάσεις περιοχών, αν και το ζητούμενο είναι διαφορετικό καθώς η ανάπλαση μιας περιοχής αφορά πρώτα απ όλους τους κατοίκους της . Οι καλλιτέχνες ως πρωτοπορία μπορούν να βρεθούν στο πλευρό τους και να βοηθήσουν σ αυτή την κατεύθυνση άλλωστε έχουν κινηθεί πολλά project Site specific art .

Αυτό που ενοχλεί αφάνταστα και είναι κακόγουστο και ύποπτο είναι ότι ένα Eπενδυτικό πρόγραμμα παρουσιάζεται ως Καλλιτεχνικό γεγονός και μάλιστα της πρωτοπορίας, παράλληλο πρόγραμμα με την 1^η Μπιενάλε της Αθήνας και μπερδεύεται με νοήματα όπως ψυχογεωγραφικοί χάρτες , κοινωνικά δίκτυα, δηλαδή μ εκείνους που δούλεψαν και δουλεύουν ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση.

Το κείμενο αυτό είναι το πρώτο σε μια σειρά κειμένων που θ ακολουθήσουν και επιθυμεί ανοίξει μια ανοιχτή συζήτηση πάνω στα ζητήματα 1. του ρόλου της Tέχνης στην περιοχή 2.του εκτοπισμού των κατοίκων. Tι σημαίνει καταστασιακός χάρτης και ReMap.

Ελένη Τζιρτζιλάκη

από το Δίκτυο Νομαδική Αρχιτεκτονική nomadas@otenet.gr

δείτε και

http://futura-blog.blogspot.com/

Ο ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ

ΔΙΚΤΥΟ ΝΟΜΑΔΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ


Χωρικές καταστάσεις-δράσεις στο Γκαζοχώρι
Θέμα:

Ο ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ


>26 Ιουνίου 19.00-23.00: παρουσίαση των project-
περιπλάνηση στην περιοχή

> 28 Ιουνίου 18.00: Δημόσια συζήτηση
“Ο μετασχηματισμός του εδάφους στο Γκαζοχώρι”
καφενείο BEDUIN, Ελασιδών 20, Γκάζι

To Δίκτυο Νομαδική Αρχιτεκτονική στις 26 Ιουνίου του 2007 θα υλοποιήσει στo Γκαζοχώρι, μία σειρά από χωρικές καταστάσεις-δράσεις οι οποίες θα πραγματοποιηθούν στην περιοχή από αρχιτέκτονες, εικαστικούς, και άλλους, οι οποίοι συμμετείχαν στο project 2007 του δικτύου «Ο μετασχηματισμός του εδάφους, ένα σχέδιο στην τοποθεσία».

Οι δράσεις στηρίζονται στην εμπλοκή των παραπάνω και στη συνέχεια στην εμπλοκή τους στον τόπο, Γκαζοχώρι, και στις μητροπολιτικές συνθήκες. Ο σχεδιασμός-δράση έγινε επί τόπου μέσα από την τεχνική της εδαφικής παρατήρησης, από το βίωμα του τόπου και των ιδιαίτερων κοινωνικοοικονομικών συνθηκών, λαμβάνοντας υπ' όψη ότι στο Γκαζοχώρι και στην ευρύτερη περιοχή, πρόκειται σήμερα για μια εδαφική κατάσταση που την χαρακτηρίζει η πολυπλοκότητα, η αβεβαιότητα και η εξαιρετική εκμετάλλευση, και ότι η περιοχή μπορεί να προσδιοριστεί ως μία οριακή κατάσταση σε μετασχηματισμό, που είναι «διάτρητη» μέσα στην μητροπολιτική πραγματικότητα της Αθήνας.

Ο καθένας –καθεμία από τους συμμετέχοντες έχει επεξεργαστεί ένα project στην τοποθεσία μέσα από την επιτόπια έρευνα και έχει καταλήξει σε ένα ΣΧΕΔΙΟ-ΔΡΑΣΗ που θα παρουσιαστεί in situ.
Τα ΣΧΕΔΙΑ-ΔΡΑΣΕΙΣ δημιουργούν μία περιπλάνηση –χαρτογράφηση στην περιοχή. Επιδίωξη ήταν να βρεθεί η μεθοδολογία καθώς και τα εξειδικευμένα εννοιολογικά εργαλεία, για το πώς μπορεί η αρχιτεκτονική και η τέχνη να επέμβουν δυναμικά στην αστική κατάσταση και τον μετασχηματισμό του εδάφους. Η περιοχή βιώνει σήμερα την βίαιη συνθήκη μετασχηματισμών οι οποίοι δεν λαμβάνουν υπ όψη τους κατοίκους.

Στα τρία χρόνια που το Δίκτυο βρίσκεται στην περιοχή, έχουν σημειωθεί απίστευτες αλλαγές, καθώς πολλοί κάτοικοι εκτοπίζονται, η κατοίκηση εξ' αιτίας των κέντρων διασκέδασης είναι αδύνατη, ο σταθμός του μετρό σύντομα πρόκειται να λειτουργήσει, πολυόροφα κτίρια κατασκευάζονται και στην γειτονική περιοχή του Ελαιώνα πρόκειται να συμβούν μεγάλες και βίαιες αλλαγές.

Η δημόσια συζήτηση στις 28 Ιουνίου έχει σκοπό να αποτελέσει ένα μανιφέστο για τα ζητήματα της περιοχής στο οποίο θα συμβάλλουν όλοι οι παρευρισκόμενοι-ες.

Επιδίωξη του Δικτύου είναι μέσα από αυτές τις διαφορετικές επεξεργασίες να αναδείξει την κρυμμένη δυναμική της τοποθεσίας , να φέρει τον αρχιτέκτονα και τον εικαστικό σε άμεση επικοινωνία με τους κατοίκους και τα ζητήματα που απασχολούν την περιοχή ,να δώσει στους κατοίκους έναν χώρο συμμετοχής και έκφρασης. να επηρεάσει το παρόν και το μέλλον της περιοχής.

Λαμβάνοντας υπ' όψη τις απόψεις για την πόλη, των καταστασιακών, της Land Art, των ριζοσπαστικών αρχιτεκτόνων του ‘70, αλλά και τις εμπειρίες που έρχονται από τη δημόσια τέχνη, συνεχίζουμε την εμπειρία μας στην τοποθεσία και επιδιώκουμε να την μετατρέψουμε σε μια μεθοδολογική έρευνα ικανή να επηρεάσει την πραγματικότητα.

Σας καλούμε σε μια περιπλάνηση στο Γκαζοχώρι στις 26 Ιουνίου 2007 στις 7 το απόγευμα ξεκινώντας από την κεντρική πλατεία Κουλούρη (πίσω από τον ΟΤΕ στην οδό Πειραιώς) ,όπου θα έχει αναρτηθεί ο χάρτης ο οποίος θα ακολουθήσετε και στην δημόσια συζήτηση με θέμα «Ο μετασχηματισμός του εδάφους στο Γκαζοχώρι» που θα γίνει στο καφενείο BEDUIN απέναντι από την κεντρική πλατεία στις 28 Ιουνίου στις 6 μμ

Η συζήτηση έχει σκοπό να αναδείξει τα κρυμμένα προβλήματα της περιοχής, να συζητηθούν παρόμοιες εμπειρίες που αφορούν ζητήματα κατοίκησης , να λάβει θέση ως προς τα ζητήματα εκτοπισμού των κατοίκων να προτείνει ως προς τις αλλαγές οι οποίες αφορούν την περιοχή να δημιουργήσει ένα ευρύτερο κίνημα από αρχιτεκτονες εικαστικούς και πολίτες οι οποίοι παίρνουν θέση ως προς αυτά. ώστε να δημιουργηθεί ένα Μανιφέστο.


www.nomadikiarxitektoniki.net
info@nomadikiarxitektoniki.net

«Ένα ΣΧΕΔΙΟ στην τοποθεσία».

To Δίκτυο Νομαδική Αρχιτεκτονική έχει ως στόχο τον Ιούνιο του 2007 να υλοποιήσει στo Γκαζοχώρι και στην ευρύτερη περιοχή, μία σειρά από χωρικές καταστάσεις- δράσεις οι οποίες θα πραγματοποιηθούν από αρχιτέκτονες , εικαστικούς, κλ.π .Τα projects στηρίζονται στην εμπλοκή των παραπάνω και στη συνέχεια στην εμπλοκή τους στον τόπο και στις μητροπολητικές συνθήκες, την διείσδυση σε αυτές.

Το θέμα το οποίο τίθεται σε διερεύνηση- επεξεργασία αφορά τον «Mετασχηματισμό του εδάφους» της τοποθεσίας .

Ο καθένας –καθεμία ο οποίος η οποία θα συμμετέχουν θα επεξεργαστεί ένα project στην τοποθεσία μέσα από την επιτόπια έρευνα .

Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι ένα ΣΧΕΔΙΟ το οποίο θα παρουσιαστεί in situ.

Αυτά τα ΣΧΕΔΙΑ τα οποία θα αφορούν ζητήματα και τοποθεσίες του εδάφους θα αποτελέσουν μία περιπλάνηση στην περιοχή, και θα είναι μία νέα ανάγνωση-πρόταση αυτής .

Λαμβάνοντας υπ όψη ότι στο Γκαζοχώρι και στην ευρύτερη περιοχή, πρόκειται σήμερα για μια εδαφική κατάσταση που την χαρακτηρίζει η πολυπλοκότητα, η αβεβαιότητα και η εξαιρετική εκμετάλλευση, και ότι η περιοχή μπορεί να προσδιοριστεί ως μία οριακή κατάσταση σε μετασχηματισμό, που δεν έχει πάψει να είναι «διάτρητη» μέσα στην μητροπολητική πραγματικότητα της Αθήνας .

Το Δίκτυο προτείνει στους συμμετέχοντες τον επί τόπου εδαφικό σχεδιασμό μέσα από την τεχνική της εδαφικής παρατήρησης και το βίωμα του τόπου και της μητροπολιτικής συνθήκης καθώς και των κοινωνικοοικονομικών φαινομένων. Δηλαδή την διείσδυση στο παρόν της αστικής κατάστασης, έτσι ώστε να μπορέσει κανείς να δει το παρελθόν και να επηρεάσει το μέλλον.

Επιδιώκεται να βρεθεί η μεθοδολογία καθώς και τα εξειδικευμένα εννοιολογικά εργαλεία , για το πώς μπορεί η αρχιτεκτονική και η τέχνη να επέμβουν δυναμικά στην αστική κατάσταση και τον μετασχηματισμό του εδάφους, να υλοποιηθεί μια εμπειρία μελέτης και σχεδιασμού.

Στα τρία χρόνια που το Δίκτυο βρίσκεται στην περιοχή, έχουν σημειωθεί απίστευτες αλλαγές, καθώς τρία καφενεία έχουν κλείσει , πολλοί κάτοικοι εκτοπίζονται ,η κατοίκηση εξ αιτίας των κέντρων διασκέδασης είναι αδύνατη ,καθώς διαπιστώνει και ο σύλλογος Μέγας Αλέξανδρος ο οποίος έχει κινητοποιηθεί .O κρατικός μηχανισμός φαίνεται ότι βρίσκεται σε δύσκολη θέση να αντιμετωπίσει την κατάσταση.

Η περιοχή βιώνει σήμερα την βίαιη συνθήκη διαφορετικών πραγματικοτήτων και μετασχηματισμών .

Πως αυτό θα μπορούσε να γίνει λαμβάνοντας υπόψη τους κατοίκους, ώστε οι νέες χρήσεις να συνυπάρχουν με τις παλιές, ώστε οι ίδιοι να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και να μην αναγκαστούν να εκτοπιστούν; Tι συμβαίνει με τον δημόσιο, με τον ιδιωτικό χώρο, τι άλλοι χώροι αναδεικνύονται στην περιοχή;

Τι μπορεί να είναι ένα ΣΧΕΔΙΟ σήμερα ; Πως μπορεί να το αντιληφθεί ο αρχιτέκτονας ,ο εικαστικός ,τι αλλάζει, μέσα από μία κοινή επεξεργασία τι μπορεί να εκφράσει πως μπορεί να επηρεάσει το παρόν και το μέλλον του εδάφους της πόλης;

Πως μπορεί να αναδείξει την κρυμμένη δυναμική της τοποθεσίας; να εξερευνήσει τον χρόνο;

Αναζητώντας νέες μορφές συμμετοχής στον σχεδιασμό μέσα από τις εμπειρίες των καταστασιακών , της Land Art, των ριζοσπαστικών αρχιτεκτόνων του 70 , αλλά και τις εμπειρίες της δημόσιας τέχνης , ανατρέχοντας σε θεωρητικούς , συνδέοντας την πολιτική με ην αρχιτεκτονική και την τέχνη ,συνεχίζουμε την εμπειρία μας στην τοποθεσία και επιδιώκουμε να την μετατρέψουμε σε μια μεθοδολογική έρευνα ικανή να επηρεάσει την πραγματικότητα.

Το Σάββατο 3 Φεβρουαρίου θα συναντηθούμε στο Γκάζι στο beduin για να συζητήσουμε το πως θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε το project Γκαζοχώρι όποιος ενδιαφέρεται να συμμετάσχει είναι ευπρόσδεκτος

το blog του Δίκτυο Νομαδική Αρχιτεκτονική

το site του Δίκτυο Νομαδική Αρχιτεκτονική είναι www.nomadikiarxitektoniki.net
περιμένουμε προτάσεις και comments.